Bên cạnh đó, cá heo Irrawaddy còn gắn bó sâu sắc với đời sống tinh thần và kinh tế của các cộng đồng địa phương. Chúng là linh hồn của các tuyến du lịch sinh thái và là biểu tượng cho sự cộng sinh giữa con người và thiên nhiên. Mỗi câu chuyện, mỗi hành vi thông minh, mỗi mối liên kết với ngư dân đều thể hiện rằng việc bảo vệ loài vật này không chỉ là nhiệm vụ sinh thái, mà còn là gìn giữ một phần di sản văn hóa nhân loại.

Nhà bảo tồn Brian Smith – người từng có nhiều năm làm việc với tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Hoang dã (WCS) – chia sẻ rằng đây là một bài học về cách con người có thể sống hòa hợp với thiên nhiên. Ông từng chứng kiến một cậu bé tại khu vực sông Irrawaddy, cùng cha hợp tác đánh cá với cá heo và cậu bé đã bày tỏ tình cảm và sự quý mến đầy thân thiện với những chú cá heo Irrawaddy này.

Những nỗ lực bảo tồn và con đường phía trước

Tại sông Mahakam, Indonesia, Danielle Kreb và nhóm bảo tồn đã triển khai các thiết bị pinger – thiết bị phát ra âm thanh tần số cao nhằm xua đuổi cá heo khỏi vùng có lưới giăng. Để thiết bị này hoạt động hiệu quả mà không làm ảnh hưởng đến vùng kiếm ăn quan trọng của cá heo, nhóm nghiên cứu đã phải tinh chỉnh để âm thanh chỉ đủ mạnh để cảnh báo, nhưng không quá lớn gây xáo trộn cuộc sống của chúng. Các thiết bị này hiệu quả trong phạm vi khoảng 10 mét, giúp giảm thiểu nguy cơ cá heo mắc lưới. Tính đến nay, khoảng 270 thiết bị đã được lắp đặt.

Ngoài ra, các sáng kiến như River Guard Program, nơi người dân địa phương được thuê để tuần tra và gỡ bỏ lưới giăng khỏi sông, cũng đang được triển khai. Đặc biệt, các hoạt động truyền thông cộng đồng, hợp tác với WWF Cambodia, các cơ quan chính quyền và tổ chức quốc tế, đã góp phần nâng cao nhận thức và huy động nguồn lực cho bảo tồn. Vào tháng 3 vừa qua, một nhóm các nhà khoa học, trong đó có Smith, đã bơi 120 km dọc theo sông Mekong để kêu gọi sự chú ý và gây quỹ cho công tác bảo tồn, kết hợp với các buổi truyền thông cộng đồng tại các ngôi làng ven sông.

Smith nhấn mạnh rằng, bên cạnh những quần thể nhỏ đang nguy cấp, cần đặc biệt chú ý đến vùng cư trú cuối cùng còn tương đối lớn với khoảng 6.000 cá thể ở Bangladesh, chủ yếu tập trung tại rừng ngập mặn Sundarbans.. Theo ông, chìa khóa cho sự sống còn của loài cá heo này không nằm ở những biện pháp quá mới lạ, mà là ở việc duy trì và mở rộng các biện pháp đã chứng minh được hiệu quả, như tạo ra vùng không lưới giăng, cung cấp kế sinh nhai thay thế cho ngư dân và thực thi luật bảo vệ nghiêm ngặt.

Nguồn: [1][2]