Từng có lúc hợp tác khoa học chặt chẽ, giờ Mỹ và Trung Quốc đang chạy đua AI ra sao?
OpenAI cho biết mục tiêu của startup Trung Quốc là “khóa các hệ thống và tiêu chuẩn của Trung Quốc vào các thị trường mới nổi trước khi đối thủ cạnh tranh của Mỹ hoặc châu Âu có thể,” và tuyên bố rằng lãnh đạo của công ty thường xuyên tham gia với các quan chức Trung Quốc. OpenAI cũng có một dòng kinh doanh tương tự, bán các giải pháp AI cho chính phủ trên toàn thế giới.
Trong khi các công ty AI của Mỹ ưu tiên theo đuổi những đột phá lớn trong cuộc đua xây dựng trí tuệ nhân tạo siêu việt, ngành công nghiệp AI của Trung Quốc tập trung nhiều hơn vào việc sử dụng AI để xây dựng các ứng dụng thực tế, một yếu tố có thể giúp nước này nhanh chóng giành được người dùng mới.
Các công ty AI hàng đầu của Trung Quốc, bao gồm Tencent và Baidu, cũng được hưởng lợi từ việc phát hành các mô hình AI nguồn mở, nghĩa là người dùng có quyền tự do điều chỉnh chúng cho mục đích riêng của họ. Điều này khuyến khích các nhà phát triển và công ty trên toàn cầu áp dụng chúng.
Các nhà phân tích nói rằng điều này cũng có thể gây áp lực lên các đối thủ cạnh tranh của Mỹ như OpenAI và Anthropic để biện minh cho việc giữ bí mật mô hình của họ và phí dịch vụ cao mà họ kinh doanh.
Trên Latenode, một nền tảng có trụ sở tại đảo Cyprus, giúp các doanh nghiệp toàn cầu xây dựng các công cụ AI tùy chỉnh cho các nhiệm vụ như tạo nội dung mạng xã hội và tiếp thị, hiện có tới một phần năm người dùng trên toàn cầu chọn mô hình DeepSeek, theo đồng sáng lập Oleg Zankov.
“DeepSeek nhìn chung có chất lượng tương đương nhưng rẻ hơn 17 lần,” Zankov nói, điều này khiến nó đặc biệt hấp dẫn đối với khách hàng ở những nơi như Chile và Brazil, nơi tiền bạc và sức mạnh tính toán không dồi dào.
Phân mảnh AI
Các nhà phát triển đã tạo ra hơn 100.000 mô hình phái sinh dựa trên mô hình AI nguồn mở chủ chốt của Alibaba, Qwen, theo thông báo của Alibaba. Abeja, một startup AI có trụ sở tại Tokyo, đã chọn Qwen thay vì các sản phẩm tương tự từ Google và Meta vào mùa thu năm ngoái khi được yêu cầu xây dựng một loạt các mô hình tùy chỉnh để phục vụ cho Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản.
Tại Đại học Witwatersrand ở Nam Phi, các nhà quản lý nghiên cứu đã chọn DeepSeek cho một dự án tài trợ thí điểm vì nó là nguồn mở và có thể được sử dụng ngoại tuyến, giúp bảo vệ dữ liệu của trường đại học, theo Taariq Surtee, trưởng bộ phận nghiên cứu điện tử của trường.
Vài năm trước, ngành nghiên cứu phat triển AI của Mỹ và Trung Quốc gắn bó chặt chẽ với nhau.
Năm 2018, các nhà đầu tư Mỹ đã tham gia vào các thỏa thuận chi khoảng 30% trong tổng số 21.9 tỷ USD, cấp vốn tài trợ cho ngành công nghiệp AI của Trung Quốc, theo PitchBook. Những sinh viên ưu tú người Trung Quốc đổ xô đến các trường đại học và các công ty ở Thung lũng Silicon. Nhưng ngày hôm nay, đầu tư vốn mạo hiểm của Mỹ vào các công ty AI của Trung Quốc phần lớn đã cạn kiệt. Người dân Trung Quốc đang gặp khó khăn hơn trong việc tìm kiếm cơ hội học tập và làm việc tại Mỹ.
Khi các công ty AI của Mỹ ít thống trị hơn, nước Mỹ sẽ có ít quyền hơn để thiết lập tiêu chuẩn toàn cầu về cách sử dụng công nghệ này, các nhà phân tích ngành nhận định. Điều này mở ra cánh cửa cho Bắc Kinh sử dụng các mô hình Trung Quốc như một con ngựa thành Trojan để truyền bá thông tin phản ánh quan điểm mà họ muốn ra toàn thế giới, một số người cảnh báo.
Mặc dù phiên bản nguồn mở của DeepSeek được triển khai bởi một số tổ chức và nhà nghiên cứu không bị kiểm duyệt, nhưng phiên bản ứng dụng của nó tạo ra các câu trả lời bị kiểm duyệt về các chủ đề mà Trung Quốc coi là nhạy cảm.
Mỹ cũng có nguy cơ mất thông tin chi tiết về tham vọng và đổi mới AI của Trung Quốc, theo Ritwik Gupta, chuyên gia chính sách AI tại Đại học California, Berkeley. “Nếu họ phụ thuộc vào hệ sinh thái toàn cầu, thì chúng ta có thể quản lý được họ,” Gupta nói. “Nếu không, Trung Quốc sẽ làm những gì họ dự định làm, và chúng ta sẽ không có được thông tin chi tiết.”
