Điểm khác biệt thứ hai là máy móc không có cảm xúc, cũng không hiểu được cảm xúc, ý định, hay trạng thái tinh thần của người khác. Những phản hồi tưởng như đầy đồng cảm thực chất chỉ là các mẫu thống kê được học từ dữ liệu khổng lồ, chứ không phải đến từ cảm nhận nội tâm như cách con người có khả năng thực hiện. Ngoài ra, máy móc cũng không có khả năng tự soi xét bản thân. Chúng không hiểu mình đang làm gì, không phản tỉnh, không đặt câu hỏi về động lực hay tri thức của chính mình. Mọi hành vi đều là kết quả của thuật toán và dữ liệu. Chính vì thế, các chat bot trí tuệ nhân tạo không có ham muốn hay mục tiêu do chính mình đặt ra. Mọi “mục tiêu” của máy đều là do con người lập trình. Chúng không tò mò, không khao khát hiểu biết, không có “ý chí” độc lập.

Công cụ trí tuệ nhân tạo hiện không có cảm xúc, không hiểu mình đang làm gì, vì mục đích gì

Một điểm quan trọng nữa là: máy không có trải nghiệm thân thể thực sự. Chúng không sống trong một cơ thể, không tương tác với thế giới theo cách cảm nhận vật lý như con người. Trong khi đó, cảm giác vật lý và sự tương tác với môi trường là nền tảng của trực giác và sự hiểu biết thế giới một cách trọn vẹn. Bên cạnh đó, khả năng sáng tạo của máy cũng có giới hạn rõ ràng. Dù có thể tạo ra nội dung “mới”, nhưng đó chỉ là sự kết hợp lại các phần đã có trong dữ liệu huấn luyện, chưa phải là sáng tạo mang tính phá cách, vượt ra khỏi khung mẫu. Hệt như đạo diễn James Cameron nổi tiếng từng nói về khả năng sáng tạo của AI:

“I just don’t personally believe that a disembodied mind that’s just regurgitating what other embodied minds have said—like a ChatGPT, as an example—has anything that’s going to move an audience”,

Tạm dịch: “Tôi đơn giản không tin rằng một bộ não vô hình chỉ biết nhai lại những gì các bộ não khác đã nói—ví dụ như ChatGPT—có thể tạo ra thứ gì đó thực sự lay động khán giả”

Quan điểm của James Cameron cho rằng AI không thật sự tạo ra thứ gì đó sáng tạo để lay động khán giả

Thêm vào đó, khả năng suy luận nguyên nhân – hậu quả của máy vẫn còn yếu. Chúng giỏi tìm ra tương quan, nhưng không thực sự hiểu “tại sao” một điều gì đó xảy ra theo cách con người lý giải nhân quả. Máy cũng chưa thể học được những khái niệm phức tạp chỉ từ một vài ví dụ, vốn là những điều mà trẻ em con người có thể làm rất sớm. Dù có tiến bộ trong khả năng học từ ví dụ (few-shot learning), phần lớn mô hình vẫn cần lượng dữ liệu khổng lồ để huấn luyện hiệu quả. Và trên hết, máy không có ý thức. Không cảm thấy. Không có “cái tôi”. Chúng không sống, không biết mình tồn tại. Đó là ranh giới lớn nhất giữa mô hình và con người.