Thành phố cổ kính – nơi mái nhà là đường phố và người đã khuất nằm yên nghỉ ngay bên dưới nơi người sống sinh hoạt.

Và đó chính là Çatalhöyük, một khu định cư từng vô cùng phát triển ở Thổ Nhĩ Kỳ hơn 9000 năm trước, khoảng năm 7500 TCN. Çatalhöyük được xem là một trong những thành phố đầu tiên trên thế giới, nhưng điểm làm cho khu này trở nên vô cùng đặc biệt đó là việc: Çatalhöyük không hề có đường phố.

Thay vào đó, những ngôi nhà được xây xát nhau như một mê cung hình tổ ong. Mái nhà trở thành nơi đi lại, tụ họp và sinh hoạt chung của cả khu, giống như những con đường hay quảng trường ngày nay.

Để vào được nhà, cư dân phải trèo thang lên mái nhà rồi chui xuống thông qua một lỗ trên trần nhà, đây cũng là lối vào duy nhất. Thiết kế này giúp người dân có thể tránh được thú dữ hoặc các cuộc tấn công bất ngờ từ kẻ thù. Bên trong các ngôi nhà được trang trí bằng những bức tranh tường sinh động, mô tả cảnh săn bắn và các loài động vật hoang dã.

Çatalhöyük còn có một văn hoá vô cùng độc đáo, đó chính là cách họ an táng với người đã khuất. Không có nghĩa trang tách biệt, người đã mất được chôn ngay bên dưới sàn nhà, thường bên dưới bếp lửa hoặc sàn ngủ. Tập tục này gợi lên mối liên hệ tâm linh sâu sắc, nơi tổ tiên vẫn là một phần không thể thiếu, gắn bó ngay bên dưới một mái nhà.